Pokój w cieniu trzech orłów

autor zdjęcia: Antykwariat Baltazar

źródło: Rzeczpospolita

Mysłowice, czyli „zakątek trzech cesarzy” na styku granic trzech imperiów. Na pocztówce widnieją podobizny (od lewej): cara Rosji Mikołaja II Romanowa, cesarza niemieckiego Wilhelma II Hohenzollerna oraz cesarza Austro-Węgier Franciszka Józefa I Habsburga

autor zdjęcia: B. Kraskov, St. Petersburg/deutsche-digitale-bibliothek.de

źródło: Rzeczpospolita

Zdjęcie ze spotkania Aleksandra III z cesarzami: Franciszkiem Józefem i Wilhelmem I w Skierniewicach, 1884 r.

autor zdjęcia: AD.BRAUN & Cie Dornach

źródło: Rzeczpospolita

Otto von Bismarck (1815–1898), kanclerz Rzeszy w latach 1871–1890

Przesąd, że zbliżenie Rosji i Niemiec jest dobrym planem na pokój w Europie, sięga ery Bismarcka i dźwiga równie długą historię porażek.

Osobliwą atrakcją turystyczną skraju Mysłowic, gdzie kończy bieg Biała Przemsza, był do wielkiej wojny „zakątek trzech cesarzy”, czyli styk granic imperiów. Skromny obelisk upamiętnia przezwyciężenie podziału, lecz trójkąt nie zawsze symbolizował wrogą dezintegrację Europy. Potrójne sąsiedztwo było przez dwie dekady osią europejskiej stabilizacji, współpracy i porozumienia – przynajmniej w intencjach.

Samotne mocarstwo

W 1872 r. świat jeszcze nie ochłonął po klęsce Francji, oszołomiony brutalnością Bismarcka. Choć poskromienie Bonapartego na ogół przyjęto z ulgą, to złamanie Francji zachwiało równowagą Europy. Powstało zasadne pytanie: kto powstrzyma Niemcy przed eskalacją roszczeń i dominacją? Pięknoduchy i pacyfiści liczyli na pojednanie – w czerwcu festiwal muzyczny na Jubileuszu Pokoju w Bostonie gościł na jednej scenie francuską orkiestrę i niemieckich śpiewaków, lecz pod koniec lata Rzesza wolała na swój sposób uczcić rocznicę zwycięstwa, manifestując krzepę armii na manewrach w Berlinie.

Ostentacja mogła źle wróżyć, lecz za kulisami Niemcy toczyli subtelniejsze starania, by ćwiczenia uświetnili car Rosji i austriacki cesarz. Spożytkowano każdy dostępny wpływ w Wiedniu, w tym węgierskie naciski, by zwabić sceptycznego Franciszka Józefa, a o wizytę...